//--> <?php bloginfo('title'); ?> - <?php the_title(); ?>

logo



Site Map saklı sayfalar anasayfa

EĞİTİM İÇİN HERŞEY

ADLAR (İSİMLER)

ADLAR (İSİMLER)

 

 Bütün sözcük türleri,iki gruba

 

 ayrılarak değerlendirilir.

 

 A)Ad Soylu Sözcükler:

 

 

 

 1)Ad (İsim)

 

 2)Sıfat (Önad)

 

 3)Zamir (Adıl)

 

 4)Zarf (Belirteç)

 

 5)Edat (İlgeç)

 

 6)Bağlaç

 

 7)Ünlem

 

 

 

 B)FİİLLER (Eylemler)

 

 

 

 1)Adlar:Varlıkları ya da kavramları

 

 karşılayan,onları tanımamızı

 

 sağlayan sözcüklere “ad”denir.

 

 Bir kelimeye -mek, -mak ya da -ma, -me olumsuzluk

 

 ekini getiremiyorsak o kelime addır.

 

 

 

 *Bahçe, kum, Ali, kitap, çanta, Almanya, Merkür,…

 

 İsimleri:

 

 

 

 A)Görev ve anlamlarına göre,

 

 B)Varlıkların türüne göre,

 

 C)Varlıkların sayısına göre,

 

 D)Yapılarına göre olmak üzere

 

 4grupta inceleyebiliriz.

 

 

 

 GÖREV VE ANLAMLARINA GÖRE İSİMLER

 

 

 

 1)Somut İsimler:Taş,kitap,çiçek,…

 

 2)Soyut İsimler:Akıl,sevgi,saygı,şeytan,iyilik,keder,…

 

 3)İş ve Eylem Gösteren İsimler:Fiil soylu kelimelere

 

 “-mek, -mak, -ış, -iş, -me, -ma” ekleri getirilerek türetilen

 

 ve iş,oluş,eylem bildiren isimlerdir.Bunlara

 

 “fiilimsi” (isim-fiil) de denir.

 

 *Çalışmak, uyumak, dokunma, eğlenme, bakış, gülüş,…

 

 

 

 VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE İSİMLER

 

 

 

 1)Özel İsimler:Tek olan,diğer varlıklara

 

 benzemeyen varlıkların özel adlarıdır.

 

 *Köroğlu, Nedim, Türkçe, Mehmet,Minnoş,

 

 Pamuk, Türk Dil Kurumu,...

 

 

 

 2)Tür (Cins) İsimleri:Aynı türden birçok varlığın ortak adlarıdır.

 

 *El, ayak, kardeş, amca, kedi, kaşık,şehir, kasaba,…

 

 

 

 VARLIKLARIN SAYILARINA GÖRE İSİMLER

 

 

 

 1)Tekil İsimler:Aynı türden varlıkların bir tekinin adıdır.

 

 *Çocuk, ay, kalem, kitap, elbise,…

 

 

 

 2)Çoğul İsimler:-ler,-lar çokluk ekini almış isimlerdir.

 

 *Çocuklar, ağaçlar, kitaplar, öğrenciler,…

 

 

 

 3)Topluluk İsimler:Biçim bakımından tekil

 

 göründüğü halde çokluk ya da topluluk anlamı veren adlardır.

 

 *Ordu, alay, sürü, kurultay, meclis, takım,…

 

 YAPI BAKIMINDAN İSİMLER

 

 

 

 1)Basit İsimler:Hiçbir yapım eki almamış isimlerdir.

 

 *Araba, insanlar, evimiz, yoldan, tahtayı, çanta, kuşlarım,…

 

 

 

 2)Türemiş İsimler:İsim ya da fiil kök ve gövdelerinden

 

 yapım ekiyle türeyen isimlerdir.

 

 *Yol-cu, meslektaş, silgi, ölüm,…

 

 

 

 3)Birleşik İsimler:İki ismin aralarına başka bir

 

 kelime girmeyecek şekilde birleşip kalıplaşmasıyla

 

 oluşan isimlerdir.

 

 *Anayurt, Çanakkale, açıkgöz, boşboğaz,

 

 aslanağzı, gecekondu, ateşkes, biçerdöver,

 

 bakarkör, giderayak,…

 

 

 

 İSİM TAMLAMALARI

 

 

 

 1)Belirtili Ad Tamlaması:Tamlayanın “-in” ilgi ekini

 

 tamlananın da “-i,si” 3.tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır.

 

 

 

 NOT:Belirtili isim tamlamasını bulmak için

 

 tamlanana neyin,kimin sorularını sorarız.

 

 Türkçe’nin önemi,

 

 Yolun sonu,

 

 Ali’nin amcası,

 

 Arabanın boyası,

 

 Fırtınanın gücü,

 

 Bizim köyümüz.

 

 

 

 2)Belirtisiz Ad Tamlaması:Tamlayanı yalın halde

 

 bulunan,tamlananı 3.kişi iyelik ekini alan tamlamalardır.

 

 *Sokak kapısı,

 

 *Tarla kuşu,

 

 *Çam ağacı,

 

 *Okul müdürü,

 

 *Hızlı koşanı (sıfat)

 

 *Devlet memurları

 

 

 

 NOT:Belirtisiz isim tamlamasını bulmak için

 

 tamlanana “-ne” sorusunu sorarız.

 

 Nasıl,ne kadar,kaç,hangi” gibi sorular sıfat tamlamasını buldurur.

 

 

 

 3)Takısız Ad Tamlamaları:Tamlayan ve

 

 tamlananın tamlama ekleri almadan

 

 oluşturdukları ad tamlamasıdır.

 

 Bu tür tamlamalarda tamlayan,tamlananın ya

 

 neye benzediğini ya da neden yapıldığını anlatır.

 

 *Yünden çorap

 

 *Çelik tencere

 

 *Ahşap dolap

 

 *Taş duvar

 

 *Bakır tel

 

 

 

 Tamlayan tamlananın neden yapıldığını belirtiyor.

 

 Tamlayanla tamlananın arasına “den”

 ekini getirdiğimizde anlam bozulmuyor.Oysa

 

 sıfat tamlamalarında bozulur.

 

 

 

 

 

 *Sarı çorap (sıfat)

 

 *İnci (gibi) diş

 

 *Kömür göz

 

 *Altın kalp

 

 *Çelik bilek

 

 

 

 Tamlayan,tamlananın neye benzediğini ifade ediyor.

 

 Tamlayanla tamlananın arasına “gibi”

 

 edatını getirirsek sıfat tamlamasıyla karıştırmayız.

 

 Çünkü sıfat tamlamalarının arasına

 

 “gibi” edatını getiremeyiz.

 

 

 

 NOT:Takısız isim tamlamalarının tamlayanları

 

 doğada tek başına bulunurken sıfat

 

 tamlamalarındaki doğada tek başına bulunmaz.

 

 

 

 4)Zincirleme Ad Tamlamaları:Bir ad tamlamasının

 

 üçüncü bir adla ya da başka bir ad tamlamasıyla

 oluşturduğu tamlamaya zincirleme ad tamlaması denir.

 

 *Bahçe kapısının anahtarı

 

 b.siz ad tam. ad

 

 zincirleme ad tam.

 

 *Çevre yolunun ağaçlandırma çalışmaları

 

 b.siz ad tam. b.siz ad tam.

 

 zincirleme ad tam.

 

 

 

 Ad Tamlamalarıyla İlgili özellikler:

 

 

 

 1)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan

 

 çoğul,tamlanan da belgisiz bir sözcük

 

 olursa tamlayan eki “-in” yerine “-den” eki kullanılabilir.

 

 *Aşağıdakilerden hangisi (Aşağıdakilerin hangisi)

 

 *Yolculardan biri (Yolcuların biri)

 

 

 

 2)Belirtili ad tamlamalarında kimi zaman tamlayan

 

 ile tamlanan yer değiştirebilir.

 

 *Tadı yok sensiz geçen günlerin.

 

 

 

 3)Belirtili ve zincirleme ad tamlamalarında tamlayan

 

 ile tamlanan arasına sözcükler girebilir.

 

 *Masanın ayağı:(Masanın kırık ayağı)

 

 *Evin borcu.(Evin bir türlü bitmek bilmeyen borcu)

 

 

 

 4)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan,tamlanan ya

 

 da ikisi birden zamir olabilir.

 

 *Onun kızı (Tamlayan zamir)

 

 *Çocukların bir çoğu (Tamlanan zamir)

 

 *Onların bir çoğu (Tamlayan da tamlanan da zamir)

 

 

 

 5)Tamlayanı zamir olan belirtili ad tamlamalarında

 

 tamlayan genellikle düşer.Bunlara “tamlayanı

 

 düşmüş ad tamlaması” denir.

 

 *Olayı bize babası anlatmıştı. (Onun babası)

 

 *Evimiz çok güzel oldu. (Bizim evimiz)

 

 *Paran var mı?(Senin paran)

 

 

 

 6)Bir tamlayan,birden çok tamlanan için;bir

 

 tamlanan da birden çok tamlayan için ortak kullanılabilir.

 

 *Evin kapısı ve penceresi açık kalmıştı.(Tamlayan ortak)

 

 *Ahmet’in,Murat’ın ve Deniz’in velisi

 

 toplantıya katılmadı.(Tamlanan ortak)

 

 ADLARDA KÜÇÜLTME

 

 

 

 Adlarda küçültme “cik ve ceğiz” ekleriyle sağlanır.

 

 *Şu tepeciği aşarsak köy görünür.(Küçük tepe)

 

 *Çocukcağız evin yolunu şaşırdı.(Küçük çocuk)

 

 

 

 Adların sonuna getirilen “cik,ceğiz” ekleri adlara

 

 değişik anlamlar da katabilir.

 

 

 

 *Anneciğimi çok özledim.(Sevgi)

 

 *Bir milyarcık borç verir misin?

 

 (önemsememe-azımsama)

 

 

 NOT:-cik eki kimi zaman somut bir varlığa ad oldukları

 

 zaman küçültme anlamını yitirebilir.

 

 *Mehmetçik (Türk askeri)

 

 *Gelincik (Çiçek ismi)

 

 *Maymuncuk (Kapı kilidini açan araç)

 

 ÇOĞUL EKİNİN (-LER,-LAR)GÖREVLERİ

 

 VE EKLENDİĞİ

 

 SÖZCÜKLERE KATTIĞI ANLAMLAR:

 

 -Ler,-lar eki eklendiği sözcüğe her zaman çoğul

 

 anlamı katmaz;farklı anlam ilgileri de katabilir.

 

 

 *Birazdan Zeynepler gelir.(Belirli bir aileyi belirtiyor)

 

 *Bu cami Karahanlılar döneminde kalma.

 

 (Sülale,soy anlamı katmış)

 

 *Müdür Beyler henüz gelmediler.(Saygı)

 

 *Hanımefendiler daha uyanmadılar.

 

 (Alay,küçümseme, sitem anlamı katmış)

 

 *On yaşlarında bir çocuktu.(Yaklaşık anlamı katmış)

 

 *Hasta ateşler içinde kıvranıyordu.(Abartma)

 

 *Anadalu’da Yunus’lar bitmez.

 

 (Özel ada benzerleri anlamı katmış)

 

 *Akşamları televizyon seyrederim.

Bugün 4 ziyaretçi (20 klik) BURDAYDI!
 


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol